Home Overwegingen Huisvesting Aanschaf Zwerfkatten Kattenorganisaties Voor opvangers Dierenarts Symptomen Celbiologie Anatomie Parasieten, virussen en bacteri‘n Dracht en bevalling Kittens Volwassenen Senioren Onzindelijkheid Stress

Huisvesting Katten kunnen zich uitstekend vermaken met propjes papier om mee te spelen en nemen al snel genoegen met het liggen op bed, op de bank of op een stoel. Toch zijn er basiszaken die belangrijk zijn om op orde te hebben als je een kat in huis neemt. Hieronder staat dan ook wat geschreven over voeding, water, kattenbakken, ruimte, gezelschap (en introductie van/met nieuwe huisgenoten), krabmeubilair en speelgoed. Voeding Katten vangen van nature muizen, vogels, kleine vissen en wat ze aan voedsel tegen komen op straat als ze daar zwerven. Natuurlijke prooidieren van de kat bevatten ongeveer 70-75% water, 10-20% vet, 16-20% eiwit (met het aminozuur taurine, wat een onmisbare bouwstof is voor het lichaam van de kat en de kat niet zelf aan kan maken. Gebrek aan taurine kan blindheid en hartproblemen opleveren bij de kat), de mineralen natrium en zink. Calcium krijgen katten binnen via de botten van de prooidieren en de maaginhoud is al voor verteerd. Idealiter krijgt je kat dan ook natuurlijke prooidieren die op verschillende plekken te verkrijgen zijn, wil je hier meer over lezen? Op de website van Voer natuurlijk vind je bij “Katten” en op het forum hier meer informatie over. Op deze zelfde website vind je ook informatie om te kunnen “barfen”. In het kort houdt barfen in dat je zelf de voeding samenstelt voor je kat en daarbij de juiste percentages hanteert als het gaat om spiervlees, organen en bot. Als je eenmaal weet waar je op moet letten, is het niet moeilijk. Op het forum kun je ook terecht als je meer ondersteuning wenst. Brokjes en blikvoeding In de meeste huishoudens krijgen katten echter brokjes en/of blikvoeding aangeboden om in de voedingsbehoefte van de kat te voorzien. Beide bestaan uit gekookte voedingsstoffen, waar vervolgens weer stoffen als taurine aan toegevoegd zijn om een volledige maaltijd te kunnen bieden. Het vocht dat voor de brokjes door het bereidingsproces verloren gaat (blikvoer bevat over het algemeen juist een goed vochtpercentage), wordt min of meer vervangen door granen. Granen doen in principe niet veel in het lichaam van de kat (dragen dus ook zeker niet bij aan de gezondheid), maar maken het gemakkelijker om vlees tot brokjes te verwerken voor de fabrikant. Voeding waar granen als eerste of tweede ingrediënt staan, kun je het beste weren. Datzelfde geldt voor suiker en een hoog zoutgehalte. Merken als Whiskas en Felix kun je het beste links laten liggen en dan bijvoorbeeld als alternatief voor Hill’s of Royal Canin kiezen. Een website als Zooplus kan je op weg helpen om geschikt voer te vinden. Voor katten is het zeer belangrijk dat de eiwittenbron uit dieren voortkomt (en dan bij voorkeur gevogelte) en niet uit planten. Dierlijke eiwitten zijn namelijk beter te verteren voor de kat. In Whiskas en Felix zit een bedroevend laag percentage aan dierlijke eiwitten, in een merk als Orijen (onder andere verkrijgbaar bij Zooplus) weer een heel hoog percentage. Als je tussen deze twee uitersten wilt kiezen, kies dan het liefst voor het hoge percentage. Idealiter zit dit gehalte echter rond de 30%, zoals bij Hill’s en Royal Canin. Het fosforgehalte van brokjes is ook belangrijk, een te hoog fosforgehalte kan namelijk leiden tot blaasproblemen. Het maximaal toelaatbare fosforgehalte is tot 0,98%. Kort samengevat goede samenstelling brokjes en blikvoeding Wel bevatten Met mate of niet bevatten Dierlijke eiwitten rond 30% Graan, in elk geval niet als 1e of 2e ingrediënt Taurine rond 19% Suiker Zink Hoog zoutgehalte Seleen Fosfor tot ongeveer 0,98% Vet rond 10% Omega 3 vetzuren Middenweg brokjes en natuurlijk voeren Als je liever natuurlijke voeding geeft, maar je liever ook weer niet met prooidieren in de weer gaat of de voeding zelf samenstelt, is het een optie om kant-en-klaar vers (kvv) voer bij bijvoorbeeld een dierenwinkel te halen. Je vindt dit in het vriesvak en het ziet er ontdooid een beetje uit als gehakt. Let daarbij op dat je een complete maaltijd geeft, zoals van Carnibest, Bandit of Bibi. Kant-en-klaar vers voer moet je wel ontdooien tot het op kamertemperatuur is, maar verder hoef je er niets mee te doen. Katten staan meestal niet over een knapperend houtvuurtje hun prooidieren te bereiden, dit is ook niet nodig voor ze door hun zuurder maagmilieu waarin bacteriën als salmonella heel weinig kans maken om ze ziek te maken. Leeftijdsbehoeften Kittens die met de fles (bij)gevoed moeten worden, dien je vervangende kittenmelk te geven, zoals van het merk KMR. Geef ze asjeblieft geen gewone kattenmelk, want dit is geen volledige voeding. Voor kittens is het verder belangrijk dat ze, zeker de eerste drie maanden, speciaal kittenvoer krijgen. In voeding voor kittens zit namelijk een hoger gehalte aan eiwitten die zeer belangrijk zijn voor een goede groei (eiwitten zijn als het ware de bouwstenen van de groei) en een hoger gehalte aan fosfor en vetten. Geef kittens bij voorkeur voer van een ander merk dan Whiskas/Kitekat/Felix. Lees wederom goed het etiket om te weten wat geschikte voeding is. Voeding voor volwassen katten, blaasgruispatiënten en seniorkatten bevat verzuurders om blaasproblemen tegen te gaan. In een kittenlichaam kan dit nadelige effecten hebben voor de groei van de botten. Voorkom daarom zoveel mogelijk dat een kitten aan voer voor volwassen of senior katten komt en al helemaal dat een kitten aan blaasgruisdieetvoer komt. Aangezien er in brokjes weinig vocht zit en katten hun vocht in de natuur meestal uit hun voedsel halen, liggen blaasproblemen op de loer voor volwassen katten. Om dit te voorkomen, bevat voeding voor volwassen katten een zo laag mogelijk fosforgehalte. Seniorkatten hebben eigenlijk ook weer behoefte aan voeding met een hoger gehalte aan dierlijke eiwitten. Vooral aandoeningen als een te snel werkende schildklier "vreten" spierweefsel weg, wat waarschijnlijk minder hard gaat met voedsel met een hoger gehalte aan dierlijke eiwitten. Het is onbekend of een lager gehalte aan dierlijke eiwitten beter is voor nierkatten. Voor nierkatten is het belangrijkste dat hun nieren goed doorspoelen door het drinken van voldoende water en blikvoer. Om de fosfaten te binden, kan een middel als Ipaktine gebruikt worden. Voedselallergie/voedselintolerantie Katten zie je over het algemeen niet in groepjes op een grote koe jagen of in de zee zwemmen om een flinke tonijn aan de haak te slaan. Daarnaast eten katten, afgezien van gras om hun haarballen kwijt te raken en de maaginhoud van hun prooidieren, van nature geen groente, fruit of granen. Het kan dan ook zijn dat je kat allergisch reageert op deze voedingsstoffen door jeuk op het hoofd, in de hals of bij de schouders of dat je kat intolerant reageert door diarree te krijgen. De dierenarts kan je dan een hypo-allergeen voer meegeven wat je minimaal zes weken strikt dient te geven of in elk geval tot er verbetering is opgetreden. Daarna kun je ander voedsel gaan proberen waar in principe niet de voedingsstoffen inzitten die je voor het hypo-allergene gaf aan de kat. Let daarbij op de verschillende dierlijke eiwitten (wij hadden bijvoorbeeld een opvangkitten dat allergisch was voor tonijn. Rund of een andere diersoort is ook mogelijk), maar vergeet ook vooral de granen niet. Rijst kan al een stuk gemakkelijker te verteren zijn dan tarwe. Er zijn ook een aantal wetenschappelijke studies gedaan naar de voedingsbehoefte van katten. Hieronder vind je een lijst met Engelstalige wetenschappelijke artikelen, die mettertijd aangevuld zullen worden: Dry foods and risk of disease in cats Geometric analysis of macronutrient selection in the adult domestic cat Weblog insights into veterinary endocrinology Water Er zijn mensen die mij nog wel eens vragen of de kat melk of water moet drinken. Het is heel belangrijk dat je vooral water geeft. Als je af en toe melk wilt geven, geef dan kattenmelk en geen koemelk. In koemelk zit lactose dat katten niet af kunnen breken en daardoor diarree veroorzaakt (net als bij egels). Deze diarree kan ervoor zorgen dat je kat uitdroogt, neem dus liever het zekere voor het onzekere en geef kattenmelk. Geef alleen niet te vaak kattenmelk, want hier zit suiker in wat niet heel gezond is voor de kat en er zit ook nog altijd een lager gehalte aan lactose in. Zorg ervoor dat je kat altijd de beschikking heeft over vers water. Katten krijgen in hun natuurlijke dieet al voldoende vocht binnen via hun prooidieren, maar in brokjes (die veelal ook nog zoutig zijn) zit helemaal weinig vocht. Het is dus belangrijk dat je ervoor zorgt dat je kat wel voldoende drinkt. Maak daarvoor het water eventueel aantrekkelijker en verser door een drinkfontein neer te zetten dat met behulp van een filter het water elke keer ververst. Katten zijn fijnproevers wat betreft water en kunnen meestal uitstekend beoordelen of het water vers genoeg is. Kattenbak Al dat voer en al dat water komt er uiteindelijk ook weer uit. Daarvoor zijn er kattenbakken. Een vuistregel is om het aantal kattenbakken te hebben dat je aan katten hebt, plus één. Dus bij twee katten, zou dat betekenen dat je drie kattenbakken hebt. Als die kattenbakken verspreid staan, kan elke kat altijd naar de kattenbak als hij/zij die behoefte voelt. Meestal gebruiken ze één kattenbak voor de ontlasting en de andere voor de urine. Kattenbakken heb je in verschillende soorten en maten. Voor volwassen katten is het belangrijk dat je een ruime bak hebt waar ze zich in kunnen draaien. Voor kittens zijn er kleinere kattenbakjes beschikbaar. Je zou eventueel ook een vaatwasteiltje kunnen gebruiken (waar je vanzelfsprekend geen vaatwas meer in doet) of voor een grotere kattenbak een opgerolde handdoek leggen als opstapje voor kittens. Er zijn kattenbakken met of zonder deksel, het is helemaal afhankelijk van je kat waar hij/zij de voorkeur aan geeft. Een kattenbak met deksel zorgt er wel voor dat de geur meer blijft hangen in de bak en voor de al gevoelige kattenneus kan dit als niet prettig worden ervaren. Zoals je verschillende kattenbakken hebt, zijn er ook verschillende vullingen om er in te doen. Wij gebruiken zelf houtkorrels. Houtkorrels worden zaagsel als ze nat worden (als ze per ongeluk door een kitten ingeslikt worden, zorgt dit ook niet voor obstructie in de maag/darmen) en de ontlasting kun je elke keer in het toilet deponeren. Er is verder grit dat klonten vormt of juist geen klonten vormt. Het grit dat klonten vormt is niet aan te raden als je een kitten hebt. Als een kitten namelijk in een nieuwsgierige bui wat van het grit eet, vormt het een klont in de maag/darmen en zorgt daarmee dus voor een obstructie. Gebruik daarom liever grit dat niet klontvormend is. Grit is er met allerlei “aangename” parfums. Voor de gevoelige kattenneus kunnen deze parfums ronduit onaangenaam zijn en daarmee een uitnodiging zijn om op een aangenamere plek (bijvoorbeeld het bed of het tapijt) hun behoefte te doen. Ook kan de vulling van de kattenbak onaangenaam aan de pootjes voelen en hiermee onzindelijkheid in de hand werken. Experimenteer dan met verschillende soorten vulling en het handigste is om dan te beginnen met zand als vulling. De kattenbak kun je het beste minimaal 1x in de week helemaal schoonmaken met bleek of allesreiniger. Bleek bevat chloor en voor katten is het verleidelijk om daar tegenaan te plassen. Spoel echter wel elke keer na het schoonmaken de kattenbak goed uit, want de walmen van de bleek zijn niet bepaald gezond. Zorg ervoor dat je nooit je kat van de bak afjaagt, dat kan er namelijk voor zorgen dat je veel moeite moet steken in het ervoor zorgen dat je kat weer gebruik van de kattenbak wilt maken. Ruimte Katten gebruiken niet alleen de vloer als ruimte, maar gaan ook de hoogte in op bijvoorbeeld kasten en tafels. Hierdoor hebben ze minder vloeroppervlakte nodig dan bijvoorbeeld een hond. Krabpalen en klimpalen, al dan niet zelf gemaakt, kunnen extra ruimte in de hoogte creëren om op te liggen en om tegenaan te rennen. Qua ruimte maakt het over het algemeen niet uit of je één of twee katten hebt. Dus zeker als je een jonge kat hebt, is het aan te raden om gezelschap voor hem/haar erbij te halen. Gezelschap en vermaak De ideale speelkameraad voor een kitten is een ander kitten. De introductie van twee kittens die elkaar nog niet kennen, verloopt over het algemeen redelijk soepel. Ze kunnen een beetje naar elkaar blazen en grommen, maar vaak is dat binnen een paar dagen over en liggen ze gezellig bij elkaar en ravotten ze met elkaar dat het een lieve lust is. Als je een kitten introduceert bij een al sociale (naar andere katten) kat, kun je dit meestal ook in één keer doen. In het begin blazen en grommen is helemaal niets mis mee, zolang er maar geen bloed bij komt kijken, bepalen de katten zelf wat ze aan elkaar hebben. Eigenlijk is het niet aan te raden om een nieuwe kat te introduceren bij een kat die niet zo op andere katten gesteld is, dat veroorzaakt namelijk structureel veel stress bij die kat die er al is. Soms kun je je echter vergissen en denken dat je kat een speelkameraadje wel op prijs zou stellen, maar blijkt het toch een beetje tegen te vallen. Indien mogelijk, zou je de twee katten apart kunnen houden. Als dit niet mogelijk is, is het aan te raden om de nieuwe kat eerst tijdelijk in een andere ruimte onder te brengen met voldoende speel- en krabmateriaal, voer, water en schone kattenbak. Na een paar dagen ruil je dan een uurtje de katten van ruimte, waarbij de nieuwe bewoner de rest van het huis kan verkennen en de oude bewoner uitgebreid kan snuffelen wie er bij hem/haar beland is. Je gaat daar net zo lang mee door, tot de twee bij elkaar kunnen, zonder elkaar tot bloedens aan toe te verwonden. Blazen en grommen, is dan geen probleem. Als het echt niet gaat, kun je een kattengedragstherapeut inschakelen of als laatste middel voor de nieuwe bewoner een ander thuis te zoeken. Net als met mensen, kan niet elke kat met elke andere kat overweg. Vissen, kleine vogels en muizen zijn schitterend (in onveilige behuizing tijdelijk) gezelschap voor een kat. Zorg er dan voor dat de kat niet in aanraking kan komen met het dier en houd ook in de gaten of “Tweety” niet heel erg onrustig wordt van de starende kattenogen. Vissen in een groter aquarium zijn leuk om naar te kijken en fijn om op het deksel te liggen. Grotere vogels kunnen de kat angst aanjagen. Met grotere knaagdieren als konijnen, ratten en fretten, gaan katten over het algemeen goed samen. Zeker in het begin is het wel verstandig om goed in de gaten te houden dat het jachtinstinct van de kat niet de overhand krijgt. Eén van onze katten was bang als een rat op haar afliep, maar de twee andere katten waren zeer geïnteresseerd in loslopende ratten en hebben we nooit zonder begeleiding los bij elkaar gelaten. “Ze vechten als kat en hond” is een bekende uitdrukking. Katten en honden kunnen echter uitstekend met elkaar, als ze maar de gelegenheid krijgen om goed aan elkaar te wennen. Het is verstandig om in eerste instantie ze alleen samen te laten onder toezicht en de kat ruimschoots de gelegenheid te geven om op plekken te komen waar de hond er niet bij kan. Let er verder ook op dat de kat niet teveel van het hondenvoer eet, want dit is voor de kat niet volledig en kan dan ook gezondheidsproblemen opleveren. Kittens kunnen zich uren vermaken met allerlei kattenspeeltjes, propjes papier of andere spullen die ze kunnen vinden. Zorg ervoor dat je goed in de gaten houdt of speelgoed niet kapot is en dat katten geen scherpe kleine delen in kunnen slikken. Idealiter haal je zelf al kraaloogjes en dergelijke van het speelgoed af. Zelf knip ik ook veertjes van speeltjes af, omdat ze bijvoorbeeld hun keel flink kunnen bezeren aan het scherpe deel van de veertjes. Een hengel met een speeltje eraan kunnen katten ook schitterend vinden. Let er echter wel op dat je de hengel elke keer na het spelen weer opbergt, je kat kan zich anders namelijk in het touw wurgen. Laserspeeltjes kunnen zelfs de meest luie kat in beweging brengen, terwijl jij zelf ontspannen ergens zit. Als je kat wat af moet vallen, kan een voerbal of een ander speelgoed dat je kat aan het werk zet om zijn/haar voedsel te bemachtigen heel goed helpen. Katten hebben ook de behoefte om hun nagels te kortwieken door te krabben aan wat er beschikbaar is. Krabpalen, al dan niet zelfgemaakt met sisaltouw of tapijt, zijn hiervoor ideaal. Ze gebruiken dan wat minder je meubilair als krabobject, al houdt het over het algemeen katten niet tegen om af en toe (of vaak) eens flink de nagels in het meubilair te zetten.